Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm

1. Quy định tại Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017)

Điều 234. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã 

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 242 và Điều 244 của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc động vật hoang dã khác trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 700.000.000 đồng hoặc thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

b) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc của động vật hoang dã khác trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 700.000.000 đồng hoặc thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

c) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật thu lợi bất chính hoặc trị giá dưới mức quy định tại điểm a, điểm b khoản này nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

c) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

d) Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm;

đ) Săn bắt trong khu vực bị cấm hoặc vào thời gian bị cấm;

e) Vận chuyển, buôn bán qua biên giới;

g) Động vật, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng hoặc của động vật hoang dã khác trị giá từ 700.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng;

h) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

i) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:

a) Động vật, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên hoặc của động vật hoang dã khác trị giá 1.500.000.000 đồng trở lên;

b) Thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;

b)[200] Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, d, đ, e, g, h và i khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 6.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;

d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

đ) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Điều 244. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;

b) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật quy định tại điểm a khoản này;

c) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép ngà voi có khối lượng từ 02 kilôgam đến dưới 20 kilôgam; sừng tê giác có khối lượng từ 50 gam đến dưới 01 kilôgam;

d) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp mà không thuộc loài quy định tại điểm a khoản này với số lượng từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác;

đ) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác quy định tại điểm d khoản này;

e) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật hoặc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật có số lượng dưới mức quy định tại các điểm c, d và đ khoản này nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;

b) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 08 cá thể đến 11 cá thể lớp thú, từ 11 cá thể đến 15 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 16 cá thể đến 20 cá thể động vật lớp khác quy định tại điểm d khoản 1 Điều này;

c) Từ 01 cá thể đến 02 cá thể voi, tê giác hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 01 cá thể đến 02 cá thể voi, tê giác; từ 03 cá thể đến 05 cá thể gấu, hổ hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 03 cá thể đến 05 cá thể gấu, hổ;

d) Ngà voi có khối lượng từ 20 kilôgam đến dưới 90 kilôgam; sừng tê giác có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 09 kilôgam;

đ) Có tổ chức;

e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

g) Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm;

h) Săn bắt trong khu vực bị cấm hoặc vào thời gian bị cấm;

i) Buôn bán, vận chuyển qua biên giới;

k) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:

a) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 08 cá thể lớp thú trở lên, 11 cá thể lớp chim, bò sát trở lên hoặc 16 cá thể động vật lớp khác trở lên quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;

b) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 12 cá thể lớp thú trở lên, 16 cá thể lớp chim, bò sát trở lên hoặc 21 cá thể động vật lớp khác trở lên quy định tại điểm d khoản 1 Điều này;

c) Từ 03 cá thể voi, tê giác trở lên hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 03 cá thể voi, tê giác trở lên; 06 cá thể gấu, hổ trở lên hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 06 cá thể gấu, hổ trở lên;

d) Ngà voi có khối lượng 90 kilôgam trở lên; sừng tê giác có khối lượng 09 kilôgam trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, g, h, i và k khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng;

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 10.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;

d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

đ) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

2. Danh mục động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm bao gồm 

Căn cứ khoản 1 Điều 4 Nghị định 06/2019/NĐ-CP quy định về danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm như sau:

Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm

1. Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm được ban hành kèm theo Nghị định này, gồm:

a) Nhóm I: Các loài thực vật rừng, động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và các loài thuộc Phụ lục I CITES phân bố tự nhiên tại Việt Nam.

Nhóm IA: các loài thực vật rừng.

Nhóm IB: các loài động vật rừng.

b) Nhóm II: Các loài thực vật rừng, động vật rừng chưa bị đe dọa tuyệt chủng nhưng có nguy cơ bị đe dọa nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và các loài thuộc Phụ lục II CITES có phân bố tự nhiên tại Việt Nam.

Nhóm IIA: Các loài thực vật rừng.

Nhóm IIB: Các loài động vật rừng.

.....

Theo đó, danh mục loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được chia thành nhóm IB và nhóm IIB.

Nhóm IB là nhóm động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và các loài thuộc Phụ lục I CITES phân bố tự nhiên tại Việt Nam.

Nhóm IIB là nhóm động vật rừng chưa bị đe dọa tuyệt chủng nhưng có nguy cơ bị đe dọa nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và các loài thuộc Phụ lục II CITES có phân bố tự nhiên tại Việt Nam.

Danh mục chi tiết

Nhóm IB

TT	Tên Việt Nam	Tên khoa học
	LỚP THÚ	MAMMALIA
	BỘ LINH TRƯỞNG	PRIMATES
1	Cu li lớn	Nycticebus bengalensis
2	Cu li nhỏ	Nycticebus pygmaeus
3	Chà vá chân đen	Pygathrix nigripes
4	Chà vá chân nâu	Pygathrix nemaeus
5	Chà vá chân xám	Pygathrix cinerea
6	Voọc bạc đông dương	Trachypithecus germaini
7	Voọc bạc trường sơn	Trachypithecus margarita
8	Voọc cát bà	Trachypithecus poliocephalus
9	Voọc đen má trắng	Trachypithecus francoisi
10	Voọc hà tĩnh	Trachypithecus hatinhensis
11	Voọc mông trắng	Trachypithecus delacouri
12	Voọc mũi hếch	Rhinopithecus avunculus
13	Voọc xám	Trachypithecus crepusculus
14	Vượn cao vít	Nomascus nasutus
15	Vượn đen tuyền	Nomascus concolor
16	Vượn má hung	Nomascus gabriellae
17	Vượn má trắng	Nomascus leucogenys
18	Vượn má vàng trung bộ	Nomascus annamensis
19	Vượn siki	Nomascus siki
	BỘ THÚ ĂN THỊT	CARNIVORA
20	Sói đỏ (Chó sói lửa)	Cuon alpinus
21	Gấu chó	Helarctos malayanus
22	Gấu ngựa	Ursus thibetanus
23	Rái cá lông mượt	Lutrogale perspicillata
24	Rái cá thường	Lutra lutra
25	Rái cá vuốt bé	Aonyx cinereus
26	Rái cá lông mũi	Lutra sumatrana
27	Cầy mực	Arctictis binturong
28	Cầy gấm	Prionodon pardicolor
29	Báo gấm	Neofelis nebulosa
30	Báo hoa mai	Panthera pardus
31	Beo lửa	Catopuma temminckii
32	Hổ đông dương	Panthera tigris corbetti
33	Mèo cá	Prionailurus viverrinus
34	Mèo gấm	Pardofelis marmorata
	BỘ CÓ VÒI	PROBOSCIDEA
35	Voi châu á	Elephas maximus
	BỘ MÓNG GUỐC LẺ	PERISSODACTYLA
36	Tê giác một sừng	Rhinoceros sondaicus
	BỘ MÓNG GUỐC CHẴN	ARTIODACTYLA
37	Bò rừng	Bos javanicus
38	Bò tót	Bos gaurus
39	Hươu vàng	Axis porcinus annamiticus
40	Hươu xạ	Moschus berezovskii
41	Mang lớn	Megamuntiacus vuquangensis
42	Mang trường sơn	Muntiacus truongsonensis
43	Nai cà tong	Rucervus eldii
44	Sao la	Pseudoryx nghetinhensis
45	Sơn dương	Naemorhedus milneedwardsii
	BỘ TÊ TÊ	PHOLIDOTA
46	Tê tê java	Manis javanica
47	Tê tê vàng	Manis pentadactyla
	BỘ THỎ RỪNG	LAGOMORPHA
48	Thỏ vằn	Nesolagus timminsi
	LỚP CHIM	AVES
	BỘ BỒ NÔNG	PELECANIFORMES
49	Bồ nông chân xám	Pelecanus philippensis
50	Cò thìa	Platalea minor
51	Quắm cánh xanh	Pseudibis davisoni
52	Quắm lớn (Cò quắm lớn)	Thaumatibis gigantea
53	Vạc hoa	Gorsachius magnificus
	BỘ CỔ RẮN	SULIFORMES
54	Cổ rắn	Anhinga melanogaster
	BỘ BỒ NÔNG	PELECANIFORMES
55	Cò trắng trung quốc	Egretta eulophotes
	BỘ HẠC	CICONIFORMES
56	Già đẫy nhỏ	Leptoptilos javanicus
57	Hạc cổ trắng	Ciconia episcopus
58	Hạc xám	Mycteria cinerea
	BỘ ƯNG	ACCIPITRIFORMES
59	Đại bàng đầu nâu	Aquila heliaca
60	Kền kền ấn độ	Gyps indicus
61	Kền kền ben gan	Gyps bengalensis
	BỘ CẮT	FALCONIFORMES
62	Cắt lớn	Falco peregrinus
	BỘ CHOẮT	CHARADRIIFORMES
63	Choắt lớn mỏ vàng	Tringa guttifer
	BỘ NGỖNG	ANSERIFORMES
64	Ngan cánh trắng	Asarcornis scutulata
	BỘ GÀ	GALLIFORMES
65	Gà lôi lam mào trắng	Lophura edwardsi
66	Gà lôi tía	Tragopan temminckii
67	Gà lôi trắng	Lophura nycthemera
68	Gà so cổ hung	Arborophila davidi
69	Gà tiền mặt đỏ	Polyplectron germaini
70	Gà tiền mặt vàng	Polyplectron bicalcaratum
71	Trĩ sao	Rheinardia ocellata
	BỘ SẾU	GRUIFORMES
72	Sếu đầu đỏ (Sếu cổ trụi)	Grus antigone
	BỘ Ô TÁC	OTIDIFORMES
73	Ô tác	Houbaropsis bengalensis
	BỘ BỒ CÂU	COLUMBIFORMES
74	Bồ câu ni cô ba	Caloenas nicobarica
	BỘ HỒNG HOÀNG	Bucerotiformes
75	Hồng hoàng	Buceros bicornis
76	Niệc cổ hung	Aceros nipalensis
77	Niệc mỏ vằn	Rhyticeros undulatus
78	Niệc nâu	Anorrhinus austeni
	BỘ SẺ	PASSERRIFORMES
79	Khướu ngọc linh	Trochalopteron ngoclinhense
	LỚP BÒ SÁT	REPTILIA
	BỘ CÓ VẢY	SQUAMATA
80	Tắc kè đuôi vàng	Cnemaspis psychedelica
81	Thằn lằn cá sấu	Shinisaurus crocodilurus
82	Kỳ đà vân	Varanus nebulosus (Varanus bengalensis)
83	Rắn hổ chúa	Ophiophagus hannah
	BỘ RÙA	TESTUDINES
84	Rùa ba-ta-gua miền nam	Batagur affinis
85	Rùa hộp bua-rê (Rùa hộp trán vàng miền bắc)	Cuora bourreti
86	Rùa hộp Việt Nam (Rùa hộp trán vàng miền nam)	Cuora picturata
87	Rùa trung bộ	Mauremys annamensis
88	Rùa đầu to	Platysternon megacephalum
89	Giải sin-hoe	Rafetus swinhoei
90	Giải	Pelochelys cantorii
	BỘ CÁ SẤU	CROCODILIA
91	Cá sấu nước lợ (Cá sấu hoa cà)	Crocodylus porosus
92	Cá sấu nước ngọt (Cá sấu xiêm)	Crocodylus siamensis

Nhóm IIB

TT	Tên Việt Nam	Tên khoa học
	LỚP THÚ	MAMMALIA
	BỘ GẶM NHẤM	RODENTIA
1	Chuột đá	Laonastes aenigmamus
2	Sóc đen	Ratufa bicolor
3	Sóc bay trâu	Petaurista petaurista
	BỘ DƠI	CHIROPTERA
4	Dơi ngựa lớn	Pteropus vampyrus
5	Dơi ngựa nhỏ	Pteropus lylei
	BỘ THỎ	LAGORMORPHA
6	Thỏ rừng	Lepus sinensis
	BỘ KHỈ HẦU	PRIMATES
7	Khỉ mặt đỏ	Macaca arctoides
8	Khỉ mốc	Macaca assamensis
9	Khỉ vàng	Macaca mulatta
10	Khỉ đuôi dài	Macaca fascicularis
11	Khỉ đuôi lợn	Macaca leonina
	BỘ THÚ ĂN THỊT	CARNIVORA
12	Chó rừng	Canis aureus
13	Cầy giông đốm lớn	Viverra megaspila
14	Cầy vằn bắc	Chrotogale owstoni
15	Cáo lửa	Vulpes vulpes
16	Cầy giông	Viverra zibetha
17	Cầy hương	Viverricula indica
18	Cầy tai trắng	Arctogalidia trivirgata
19	Cầy vòi hương	Paradoxurus hermaphroditus
20	Cầy vòi mốc	Paguma larvata
21	Mèo ri	Felis chaus
22	Mèo rừng	Prionailurus bengalensis
23	Triết chỉ lưng	Mustela strigidorsa
	BỘ MÓNG GUỐC CHẴN	ARTIODACTYLA
24	Mang pù hoạt	Muntiacus puhoatensis (Muntiacus rooseveltorum)
25	Nai	Rusa unicolor
26	Cheo cheo	Tragulus javanicus
	LỚP CHIM	AVES
	BỘ HẠC	CICONIIFORMES
27	Già đẫy lớn	Leptoptilos dubius
28	Hạc đen	Ciconia nigra
	BỘ BỒ NÔNG	PELECANIFORMES
29	Cò quăm đầu đen	Threskiornis melanocephalus
	BỘ CHOẮT	CHARADRIIFORMES
30	Rẽ mỏ thìa	Calidris pygmeus
	BỘ NGỖNG	ANSERIFORMES
31	Vịt đầu đen	Aythya baeri
32	Vịt mỏ nhọn	Mergus squamatus
	BỘ GÀ	GALIFORMES
33	Công	Pavo muticus
34	Các loài Gà so thuộc giống Arborophila	Arborophila spp. (trừ loài Arborophila davidi đã liệt kê ở nhóm IB)
	BỘ SẾU	GRUIFORMES
35	Chân bơi	Heliopais personatus
	BỘ HỒNG HOÀNG	BUCEROTIFORMES
36	Các loài trong họ Hồng hoàng	Bucerotidae spp. (trừ các loài Buceros bicornis, Aceros nipalensis, Rhyticeros undulatus và Anorrhinus austeni thuộc Nhóm IB)
	BỘ VẸT	PSITTAFORMES
37	Các loài Vẹt thuộc giống Psittacula	Psittacula spp.
38	Vẹt lùn	Loriculus verlanis
	BỘ CÚ	STRIGIFORMES
39	Các loài trong bộ Cú Strigiformes	Strigiformes spp.
	BỘ ƯNG	ACCIPITRIFORMES
40	Các loài trong bộ Ưng	Accipitriformes spp. (trừ các loài Aquila heliaca, Gyps indicus, Gyps bengalensis và Sarcogyps calvus đã liệt kê trong nhóm IB)
41	Ó tai	Sarcogyps calvus
	Bộ CẮT	FALCONIFORMES
42	Các loài trong bộ Cắt	Falconiformes spp. (trừ loài Falco peregrinus đã liệt kê trong nhóm IB)
	BỘ BỒ CÂU	COLUMBIFORMES
43	Bồ câu nâu	Columba punicea
	BỘ SẺ	PASSERRIFORMES
44	Khướu đầu đen má xám	Trochalopteron yersini
45	Các loài thuộc giống Garrulax	Garrulax spp.
46	Mi núi bà	Laniellus langbianis
47	Sẻ đồng ngực vàng	Emberiza aureola
48	Các loài thuộc giống Pitta	Pitta spp.
49	Kim oanh mỏ đỏ	Leiothrix lutea
50	Kim oanh tai bạc	Leiothrix argentauris
51	Nhồng (Yểng)	Gracula religiosa
	LỚP BÒ SÁT	REPTILIA
	BỘ CÓ VẢY	SQUAMATA
52	Các loài Thạch sùng mí thuộc giống Goniurosaurus	Goniurosaurus spp.
53	Kỳ đà hoa	Varanus salvator
54	Rắn hổ mang một mắt kính	Naja kaouthia
55	Rắn hổ mang trung quốc	Naja atra
56	Rắn hổ mang xiêm	Naja siamensis
57	Rắn ráo trâu	Ptyas mucosus
58	Trăn cộc	Python brongersmai (Python curtus)
59	Trăn đất	Python molurus (Python bivittatus)
60	Trăn gấm	Python reticulatus (Malayopython reticulatus)
	BỘ RÙA	TESTUDINES
61	Rùa hộp ba vạch, rùa vàng	Cuora cyclornata (Cuora trifasciata)
62	Rùa hộp trán vàng (Rùa hộp trán vàng miền trung)	Cuora galbinifrons
63	Rùa hộp lưng đen	Cuora amboinensis
64	Rùa sa nhân	Cuora mouhotii
65	Rùa đất pul-kin	Cyclemys pulchristriata
66	Rùa đất châu Á	Cyclemys dentata
67	Rùa đất sê-pôn	Cyclemys oldhami
68	Rùa đất speng-le-ri	Geomyda spengleri
69	Rùa răng	Heosemys annandalii
70	Rùa đất lớn	Heosemys grandis
71	Rùa ba gờ	Malayemys subtrijuga
72	Rùa bốn mắt	Sacalia quadriocellata
73	Rùa câm	Mauremys mutica
74	Rùa cổ bự	Siebenrockiella crassicollis
75	Rùa đầm cổ đỏ	Mauremys nigricans
76	Rùa núi vàng	Indotestudo elongata
77	Rùa núi viền	Manouria impressa
78	Cua đinh	Amyda cartilaginea
79	Ba ba gai	Palea steindachneri
	LỚP ẾCH NHÁI	AMPHIBIA
	BỘ CÓ ĐUÔI	CAUDATA
80	Cá cóc bụng hoa (Cá cóc tam đảo)	Paramesotriton deloustali
81	Các loài Cá cóc thuộc giống Tylototriton	Tylototriton spp.
	LỚP CÔN TRÙNG	INSECTA
	BỘ CÁNH VẢY	LEPIDOPTERA
82	Bướm phượng đuôi kiếm răng nhọn	Teinopalpus aureus aureus
83	Bướm phượng đuôi kiếm răng tù	Teinopalpus imperialis imperialis
84	Bướm phượng cánh chim chấm liền	Troides helena cerberus
85	Bướm phượng cánh chim chấm rời	Troides aeacus aeacus
	BỘ CÁNH CỨNG	COLEOPTERA
86	Cua bay việt nam	Cheirotonus battareli
87	Cua bay đen	Cheirotonus jansoni

3. Hướng dẫn áp dụng về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã của Bộ luật Hình sự

Để áp dụng đúng và thống nhất Điều 234 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã, Điều 244 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm của Bộ luật Hình sự và Điều 106 về xử lý vật chứng trong giai đoạn xét xử của Bộ luật Tố tụng hình sự; ngày 05/11/2018, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 05/2018/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 234 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã và Điều 244 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm của Bộ luật Hình sự.

Một số tình tiết định tội

Động vật hoang dã quy định tại Điều 234 của Bộ luật Hình sự là các loài động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB; theo quy định của Chính phủ hoặc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Động vật hoang dã khác quy định tại Điều 234 của Bộ luật Hình sự là các loài động vật rừng thông thường, theo quy định của pháp luật và động vật hoang dã nguy cấp, thuộc Phụ lục III Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Động vật nguy cấp, quý, hiếm quy định tại Điều 244 của Bộ luật Hình sự là các loài động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB; theo quy định của Chính phủ hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Cá thể là một cơ thể động vật còn sống hoặc đã chết. Cũng được coi là cá thể đối với cơ thể động vật đã chết mà thiếu một hoặc một số bộ phận cơ thể (ví dụ: cá thể tắc kè đã chết thiếu nội tạng hoặc cá thể hổ đã chết thiếu chân).

Bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống là những bộ phận thực hiện các chức năng chuyên biệt của cơ thể động vật, ngay khi tách rời những bộ phận này khỏi cơ thể sống của động vật thì động vật đó chết (ví dụ: Đầu, tim, bộ da, bộ xương, buồng gan...).

Sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm là các loại sản phẩm có nguồn gốc từ động vật (ví dụ: Thịt, trứng, sữa, tinh dịch, phôi động vật, huyết, nội tạng, da, lông, xương, sừng, ngà, chân, móng,...); động vật thủy sản đã qua sơ chế, chế biến ở dạng nguyên con; vật phẩm có thành phần từ các bộ phận của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm đã qua chế biến (ví dụ: Cao nấu từ xương động vật hoang dã; túi xách, ví, dây thắt lưng làm từ da động vật hoang dã).

Động vật lớp khác quy định tại Điều 244 của Bộ luật Hình sự là động vật nguy cấp, quý, hiếm ngoài lớp thú, lớp chim, lớp bò sát, nhưng thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB; theo quy định của Chính phủ hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Một số tình tiết định khung hình phạt

Săn bắt trong khu vực bị cấm là săn bắt động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm trong Khu bảo tồn, Vườn quốc gia, Khu dự trữ thiên nhiên, Khu bảo tồn loài - sinh cảnh, Khu bảo vệ cảnh quan hoặc săn bắt trong các khu vực khác có quy định cấm theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Săn bắt vào thời gian bị cấm là săn bắt động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm vào mùa sinh sản hoặc mùa di cư của chúng. Việc xác định mùa sinh sản, mùa di cư của từng loài theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.

Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm là sử dụng các loại vũ khí, tên tẩm thuốc độc, chất nổ, chất độc, đào hầm, hố, cắm chông, bẫy kiềng lớn, bẫy cắm chông, bẫy gài lao, bẫy điện, bẫy sập, khúc gỗ lớn, răng sắt lớn hoặc các công cụ, phương tiện nguy hiểm khác mà cơ quan có thẩm quyền quy định không được phép sử dụng để săn bắt.

Vận chuyển, buôn bán qua biên giới là trường hợp người phạm tội đã hoặc đang đưa động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của chúng ra khỏi biên giới quốc gia trên đất liền, trên biển, trên không và trong lòng đất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc ngược lại. Cũng được coi là buôn bán, vận chuyển qua biên giới nếu đã hoàn thành các thủ tục thông quan đối với động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của chúng.

Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi tàng trữ

Đối với hành vi tàng trữ trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm kể từ 0 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 (ngày Bộ luật Hình sự có hiệu lực thi hành) nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì tùy từng trường hợp cụ thể mà bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 234hoặc Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

Đối với hành vi tàng trữ cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm có từ trước ngày 01 tháng 01 năm 2018 thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, trừ trường hợp tàng trữ cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm nhằm mục đích buôn bán, thu lợi bất chính.

Trường hợp trong cùng một vụ việc, nếu thu giữ được nhiều loài động vật có cả lớp thú, lớp chim, lớp bò sát và lớp khác thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, nếu chưa đủ số lượng theo từng lớp quy định tại Điều 244 của Bộ luật Hình sự, thì người có hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.

Xử lý vật chứng

Việc xử lý vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm hoặc sản phẩm của chúng được thực hiện như sau:

a) Vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm còn sống thì ngay sau khi có kết luận giám định phải giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành để trả về tự nhiên, giao cho Trung tâm Cứu hộ, Khu bảo tồn thiên nhiên, Vườn quốc gia hoặc giao cho cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.

b) Vật chứng là cá thể động vật chết hoặc sản phẩm động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm thuộc loại mau hỏng, khó bảo quản thì tiêu hủy hoặc giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

c) Vật chứng khác không thuộc trường hợp hướng dẫn tại điểm a và điểm b trên thì tịch thu hoặc tiêu hủy theo quy định của pháp luật.

Đối với vật chứng đã được xử lý theo hướng dẫn tại điểm a và điểm b trên, khi xét xử, Tòa án căn cứ vào biên bản thu giữ, bản ảnh, dữ liệu điện tử, biên bản giám định, biên bản giao nhận, quyết định xử lý vật chứng và các tài liệu, chứng cứ khác có liên quan trong hồ sơ vụ án để giải quyết.

Thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm hoặc sản phẩm của chúng được thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và văn bản hướng dẫn thi hành.